Bij renovaties kom je eigenlijk altijd dingen tegen die niet in het boekje staan.

Twee straten – 69 woningen en 7 BOG ruimten – van bijna honderd jaar oud in de Indische Buurt van Amsterdam. De renovatie door HSB van de Molukkenstraat loopt naadloos over in eenzelfde gedegen herstel van de Niasstraat. Projectleider Rob Burger, uitvoerder René Sikkema en collega’s doen niets liever dan deze oude woningen in het beschermde stadsgezicht weer toekomstbestendig maken. Rob Burger: “Uiteraard in nauwe samenwerking met opdrachtgever Eigen Haard, constructeurs en architecten.”

Funderingsproblematiek
In de kleine eeuw dat de woningen er staan, zijn deze behoorlijk gezakt. René Sikkema brengt meteen de funderingsproblematiek van de Molukkenstraat in herinnering: “Vanaf de hoek Niasstraat loopt de Molukkenstraat op naar de Zeeburgerdijk. Van hoek naar hoek is het hoogteverschil, met verspringende fundering, maar liefst anderhalve meter. Voor die in totaal twaalf panden moesten wij tijdens de renovatie de bestaande fundering opvangen. Dat is opgelost door het boren van gaten en het plaatsen van stalen buispalen met daarin bewapening. Het vernieuwen van de fundering bij de Niasstraat gaat anders, omdat deze fundatie dieper ligt. Hier is gekozen voor het maken van traditionele inkassingen met wapening en beton om het geheel op te vangen. Best complex allemaal omdat dit inpandig geschiedt en we niet anders dan met kleine stellingen aan de slag kunnen. Bij renovaties kom je eigenlijk altijd dingen tegen die niet in het boekje staan. Dan moet je soms snel schakelen met de constructeur, want het werk moet door. Geen probleem, want in het onverwachte zit voor ons de uitdaging.”

BIM
De Niasstraat is geheel ingemeten in BIM, aldus Rob Burger: “Uitwerking in 3-D zie je steeds vaker in renovatieprojecten. Zo’n Bouw Informatie Model visualiseert natuurlijk mooi, maar wij verliezen de werkelijkheid nooit uit het oog. Je kunt niet door een muur heen scannen, een dwarsdoorsnede van de panden krijg je pas als de boel open ligt. Je kunt nooit zien hoe verrot een houten balklaag is. Uiteraard hebben wij vaak de beschikking over originele blauwdrukken, maar die kloppen ook niet altijd. Soms staat een stalen balk wel op de tekening, maar is deze in werkelijkheid nooit geplaatst. Allemaal zaken waar je rekening mee moet houden en waar je in verband met de veiligheid vooral snel op in moet kunnen spelen en over moet kunnen besluiten. Ons improvisatievermogen werd ten aanzien van het hoekpand Molukken- en Niasstraat op de proef gesteld. Dat pand, met daarin een coffeeshop als huurder, is niet in het bezit van Eigen Haard en moest open blijven tijdens de renovatie. Na overleg over heel veel schijven hebben wij met een funderingssysteem buitenom de benodigde stalen balken uiteindelijk via de Niasstraat onderdoor gebracht.”

Verduurzaming
Naast bewaren van een authentiek stadsbeeld zit de uitdaging in renovatietrajecten voor Rob en René in het aanpassen van de bouwwerken aan de eisen van de tijd. René: “Van isoleren tot alles wat erbij hoort. Dubbel glas, gasloos koken, noem maar op.” Rob vult aan: “Toch vind je in de Niasstraat ook nog een cv-ketel. Omschakelen op gasloos is gewoon niet overal mogelijk. De toepassing van warmtepompen is moeilijk in binnensteden en luchtcirculatie kan weer geluidsoverlast geven. Al met al zijn dit soort zaken nog best complex in de uitvoering. Samen met Eigen Haard zoeken wij keer op keer naar de beste mogelijkheden voor verduurzaming van het specifieke renovatieproject.”